16

Αγροτουρισμός

1. Εισαγωγή

Ο αγροτουρισμός, γνωστός και ως αγροτικός τουρισμός, είναι ένα είδος τουρισμού που περιλαμβάνει την επίσκεψη σε αγροκτήματα ή αγροτικές περιοχές για τη συμμετοχή σε δραστηριότητες όπως η συγκομιδή των καλλιεργειών, η διατροφή των ζώων και η γευσιγνωσία κρασιού. Ο αγροτουρισμός έχει γίνει ένα όλο και πιο δημοφιλές είδος τουρισμού τα τελευταία χρόνια, ιδίως μεταξύ των κατοίκων των πόλεων που αναζητούν την επανασύνδεση με τη φύση και την εμπειρία του αγροτικού τρόπου ζωής. Ωστόσο, ο αγροτουρισμός είναι ένας πολυποίκιλος τομέας που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και επιχειρηματικών μοντέλων, και ως εκ τούτου, έχει προταθεί μια τυπολογία του αγροτουρισμού για την ταξινόμηση και την ανάλυση των διαφόρων μορφών αγροτουρισμού.

Σύμφωνα με τους Getz και Carlsen, η τυπολογία του αγροτουρισμού μπορεί να χωριστεί σε τέσσερις κύριες κατηγορίες: άμεσες πωλήσεις στη γεωργική εκμετάλλευση, γεωργική ψυχαγωγία, εκπαιδευτικός αγροτουρισμός και αγροτουρισμός. Οι άμεσες πωλήσεις στη φάρμα αφορούν την πώληση γεωργικών προϊόντων, όπως φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά προϊόντα, απευθείας στους καταναλωτές στη φάρμα. Η γεωργική ψυχαγωγία, από την άλλη πλευρά, περιλαμβάνει την παροχή ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων όπως βόλτες με άχυρα, λαβύρινθους καλαμποκιού και ζωολογικούς κήπους στο αγρόκτημα. Ο εκπαιδευτικός αγροτουρισμός περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως ξεναγήσεις στο αγρόκτημα, μαθήματα μαγειρικής και εργαστήρια που παρέχουν στους επισκέπτες μια εκπαιδευτική εμπειρία σχετική με τη γεωργία και τη γεωργία. Τέλος, ο αγροτουρισμός περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα τουριστικών δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα σε αγροτικές περιοχές, όπως πεζοπορία, κάμπινγκ και κυνήγι.

Συνοπτικά, η τυπολογία του αγροτουρισμού παρέχει ένα χρήσιμο πλαίσιο για την κατανόηση των διαφόρων μορφών αγροτουρισμού και των επιχειρηματικών μοντέλων που τους διέπουν. Αναλύοντας και ταξινομώντας τις δραστηριότητες αγροτουρισμού, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι ενδιαφερόμενοι του κλάδου μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τις μοναδικές προκλήσεις και ευκαιρίες που συνδέονται με κάθε τύπο αγροτουρισμού και να αναπτύξουν στοχευμένες στρατηγικές για τη στήριξη της ανάπτυξης και της εξέλιξης αυτού του σημαντικού τομέα.

Στην παρούσα κατευθυντήρια γραμμή παρουσιάζεται η γενική τυπολογία του αγροτουρισμού. Είναι επωφελής για τους μέντορες επειδή περιέχει μια γενική εισαγωγή στο θέμα του αγροτουρισμού με έμφαση στην Τσεχική Δημοκρατία.

2. Βασικά στοιχεία

2.1. Αγροτουρισμός – Γενικές Πληροφορίες

Ο αγροτουρισμός είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για δραστηριότητες που συνδέονται με τον τουρισμό και τη γεωργία. Συνήθως, ο αγροτουρισμός θεωρείται μέρος του τουρισμού υπαίθρου, ο οποίος αποτελεί μέρος του τουρισμού γενικότερα. Η αρχή του αγροτουρισμού στην Ευρώπη χρονολογείται στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, όταν εμφανίστηκαν στη Δυτική Ευρώπη τα πρώτα αγροκτήματα που προσέφεραν καταλύματα ή άλλες δραστηριότητες αναψυχής. Η άνοδος του αγροτουρισμού στη νότια Ευρώπη χρονολογείται στη δεκαετία του ογδόντα και στο πρώην ανατολικό μπλοκ, ο αγροτουρισμός εμφανίζεται στη δεκαετία του ενενήντα. Ακόμα, ο αγροτουρισμός είναι πιο ανεπτυγμένος στις αλπικές χώρες όπως η Αυστρία, η Ελβετία ή η Γερμανία, ενώ από την άλλη πλευρά στην Τσεχική Δημοκρατία και την Πολωνία η προσφορά καταλύματος και άλλων δραστηριοτήτων αναψυχής αποτελεί κυρίως δευτερεύουσα δραστηριότητα των αγροτών. Αυτό σημαίνει ότι στην Ευρώπη ο αγροτουρισμός συνδέεται κυρίως με περιφερειακές περιοχές με φυσική ομορφιά και εκτεταμένη γεωργία, επομένως με βουνά και λοφώδεις περιοχές. Οι περιοχές αυτές είναι συχνά περιοχές υπό κάποιο επίπεδο φυσικής προστασίας.

Το 2020 ο αγροτουρισμός στην Τσεχία ασκείται από το 2,5 % του συνόλου των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ποσοστό που είναι παρόμοιο με το μερίδιο των γεωργικών εκμεταλλεύσεων με δασικές δραστηριότητες. Σε αντίθεση με την Αυστρία, ο αγροτουρισμός στην Τσεχική Δημοκρατία δεν βρίσκεται σε περιοχές με υψηλότερο επίπεδο φυσικής προστασίας (πίνακας 1). Αλλά από την άλλη πλευρά, στην Τσεχική Δημοκρατία ο αγροτουρισμός συγκεντρώνεται σε περιοχές που γενικά ευνοούνται από τον τουρισμό. Αυτό φαίνεται από τη σύγκριση των περιοχών Karlovarský και Jihočeský (περιοχές με υψηλότερο ποσοστό αγροκτημάτων με τουριστική δραστηριότητα και δημοφιλείς στους τουρίστες) και των περιοχών Ústecký και Pardubický (πίνακας 1).

2.2. Αγροτουρισμός – Κύριοι Τύποι

Σύμφωνα με στοιχεία από την CZSO ο αγροτουρισμός μπορεί να χωριστεί σε πολλές κατηγορίες. Μια δυνατότητα είναι να καθοριστεί, πόσο ποσοστό του εισοδήματος των αγροτών προέρχεται από γεωργική δραστηριότητα ή από δραστηριότητες που συνδέονται με τον τουρισμό. Ένας άλλος τρόπος είναι να καθοριστεί, πόσο συνδέονται ή αποσυνδέονται οι γεωργικές δραστηριότητες από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Οι τουρίστες μπορούν απλώς να μείνουν στα κτίρια του αγροκτήματος, μπορούν να καταναλώνουν τρόφιμα που παράγονται στο αγρόκτημα ή οι τουρίστες μπορούν να συμμετάσχουν άμεσα στις γεωργικές δραστηριότητες βοηθώντας στο αγρόκτημα. Επίσης, ο αγροτουρισμός μπορεί να χωριστεί ανάλογα με τον τύπο της δραστηριότητας αναψυχής. Μπορεί να υπάρχουν αγροκτήματα που προσφέρουν καταλύματα, αγροκτήματα που προσφέρουν φαγητό και υπηρεσίες εστίασης ή αγροκτήματα που προσφέρουν δραστηριότητες με ζώα, όπως ιππασία.

Πίνακας 1: Σύγκριση των περιφερειών της Τσεχικής Δημοκρατίας από την άποψη του αγροτουρισμού, των περιοχών υπό φυσική προστασία και του τουρισμού:

Region Αγροκτήματα που προσφέρουν δραστηριότητες που συνδέονται με τον τουρισμό Ποσοστό εκμεταλλεύσεων που προσφέρουν δραστηριότητες που συνδέονται με τον τουρισμό (σε % επί του συνόλου των εκμεταλλεύσεων) Μερίδιο της περιφέρειας σε προστατευόμενες περιοχές τοπίου ή εθνικά πάρκα (σε %) Αριθμός οικοδεσποτών σε επίσημα καταλύματα/ένας κάτοικος
Praha + Středočeský 49 1.6 10.5 3.1
Jihočeský 51 2.0 19.8 2.3
Plzeňský 29 1.6 16.2 1.1
Karlovarský 14 3.3 18.8 3.2
Ústecký 10 0.8 26.4 0.6
Liberecký 5 0.5 34.1 2.0
Královéhradecký 35 2.2 18.9 2.1
Pardubický 12 0.9 10.1 0.9
Vysočina 20 0.9 9.5 1.0
Jihomoravský 52 1.6 5.5 1.4
Olomoucký 31 2.3 10.6 0.9
Zlínský 19 1.2 28.9 1.2
Moravskoslezský 22 1.3 16.9 0.7

Πηγή: CZSO (2019) and CZSO (2017).

3. Παράδειγμα

Basařovi Farm – ένα αγρόκτημα που βρίσκεται στη Βόρεια Βοημία στην Τσεχική Δημοκρατία. Βρίσκεται σε μια λοφώδη περιοχή κοντά στα βουνά Krkonoše. Αυτή η οικογένεια έχει περισσότερα από 200 βοοειδή, και σταθμούς βιοαερίου και προσφέρει καταλύματα. Πωλούν το κρέας από τα ζώα τους απευθείας στους καταναλωτές. Η πανσιόν τους χρησιμοποιεί δύο ξεχωριστά κτίρια όπου μπορούν να μείνουν συνολικά 26 άτομα. Στο χώρο της διαμονής υπάρχει ένας μίνι ζωολογικός κήπος με διάφορα ζώα. Ως εκ τούτου, αυτό το κατάλυμα είναι κατάλληλο κυρίως για οικογένειες με παιδιά.

4. Οφέλη και δυνητικός αντίκτυπος

Τα οφέλη και ο αντίκτυπος που μπορεί να έχετε από την εφαρμογή της κατευθυντήριας γραμμής είναι:

Για τον καθοδηγητή Για τον καθοδηγούμενο
  • Εισαγωγή στην έννοια
  • Να είστε σε θέση να αναγνωρίσετε τι είναι ο αγροτουρισμός
  • Μια άλλη άποψη για τον αγροτουρισμό
  • Εξετάστε ποιος τύπος αγροτουρισμού θα ήταν ο καλύτερος που θα μπορούσε να επιλέξει ο μαθητευόμενος

5. Ερωτηματολόγιο αυτοαξιολόγησης