>
>

Ικανότητες καθοδήγησης

04

Ικανότητες καθοδήγησης

1. Εισαγωγή

Στην παρούσα κατευθυντήρια γραμμή οι αναγνώστες μαθαίνουν περισσότερα για τις βασικές ικανότητες καθοδήγησης που καθορίζουν σημαντικά τον τομέα ευθύνης ενός μέντορα και τη διαδικασία καθοδήγησης. Η υποδειγματική παρουσίαση των αντίστοιχων ικανοτήτων προσφέρει στους μελλοντικούς μέντορες μια καλή πρακτική εικόνα.

2. Βασικά στοιχεία

Ικανότητα 1: Κατανόηση του εαυτού μας
Ο μέντορας επιδεικνύει επίγνωση των δικών του αξιών, πεποιθήσεων και συμπεριφορών. Αναγνωρίζει πώς αυτές επηρεάζουν την πρακτική της καθοδήγησης και χρησιμοποιεί αυτή την αυτογνωσία για να διαχειριστεί την επίτευξη των στόχων του καθοδηγούμενου αποτελεσματικότερα. Για παράδειγμα, ο μέντορας:

  • συμπεριφέρεται με τρόπο που διευκολύνει τη διαδικασία καθοδήγησης και διαχειρίζεται θέματα ποικιλομορφίας στην πρακτική του/της καθοδήγησης
  • πραγματοποιεί αυτογνωσία με βάση ένα καθιερωμένο μοντέλο ανθρώπινης συμπεριφοράς και αυστηρό αναστοχασμό της πρακτικής
  • επικοινωνεί αποτελεσματικά τις δικές του αξίες, πεποιθήσεις και στάσεις που καθοδηγούν την πρακτική του μέντορα επικοινωνεί αποτελεσματικά τις δικές του αξίες, πεποιθήσεις και στάσεις που καθοδηγούν την πρακτική του μέντορα
  • συμπεριφέρεται σύμφωνα με τις αξίες και τις πεποιθήσεις του/της
  • αναγνωρίζει πότε οποιεσδήποτε ψυχολογικές διεργασίες παρεμβαίνουν στην εργασία του μαθητευόμενου και προσαρμόζει κατάλληλα τη συμπεριφορά του, ανταποκρίνεται με ενσυναίσθηση στα συναισθήματα του μαθητευόμενου χωρίς να εμπλέκεται προσωπικά

Ικανότητα 2: Δέσμευση στην αυτοβελτίωση
Ο μέντορας διερευνά και βελτιώνει το επίπεδο της πρακτικής του και διατηρεί τη φήμη του επαγγελματία. Για παράδειγμα, ο μέντορας:

  • εξασκεί/αξιολογεί τις δεξιότητες καθοδήγησης
  • συμμετέχει με τακτική εποπτεία για την ανάπτυξη της πρακτικής της καθοδήγησης και αξιολογεί την αποτελεσματικότητα της
  • συμμετέχει με τακτική εποπτεία για την ανάπτυξη της πρακτικής της καθοδήγησης και αξιολογεί την αποτελεσματικότητα της

Ικανότητα 3: Διαχείριση της συμφωνίας καθοδήγησης
Ο μέντορας καθορίζει και διατηρεί τις προσδοκίες και τα όρια της σύμβασης καθοδήγησης με τον καθοδηγούμενο και, κατά περίπτωση, με τους χορηγούς. Αυτός/αυτή:

  • εξηγεί το ρόλο του/της σε σχέση με τον καθοδηγούμενο και τα οφέλη της καθοδήγησης για τον καθοδηγούμενο
  • συμφωνεί με τα κατάλληλα επίπεδα εμπιστευτικότητας και επικοινωνίας με τους άλλους, τηρεί τον επαγγελματικό κώδικα δεοντολογίας
  • διαχειρίζεται την ολοκλήρωση της συζήτησης έτσι ώστε ο μαθητευόμενος να είναι ξεκάθαρος σχετικά με το αποτέλεσμα
  • εξηγεί τη διαφορά μεταξύ καθοδήγησης/ coaching και τα οφέλη της για το καθοδηγούμενο
  • καταρτίζει ένα σαφές συμβόλαιο για την καθοδήγηση με τον καθοδηγούμενο και συμφωνεί ένα πλαίσιο (πότε, πού, πώς) …)
  • περιγράφει τη δική του διαδικασία/στυλ καθοδήγησης ώστε ο καθοδηγούμενος να είναι σε θέση να λάβει τεκμηριωμένη απόφαση να προχωρήσει στην καθοδήγηση.

Ικανότητα 4: Ανάπτυξη της σχέσης
Ο μέντορας οικοδομεί και διατηρεί με επιδεξιότητα μια αποτελεσματική σχέση με τον πελάτη και, κατά περίπτωση, με έναν ανάδοχο. Για παράδειγμα, ο μέντορας

  • εξηγεί πώς η δική του συμπεριφορά μπορεί να επηρεάσει την καθοδήγηση και αντιμετωπίζει όλους τους ανθρώπους με σεβασμό και διατηρεί την αξιοπρέπεια του καθοδηγούμενου.
  • περιγράφει/εφαρμόζει τουλάχιστον μία μέθοδο οικοδόμησης σχέσης και χρησιμοποιεί γλώσσα με την οποία ο μαθητευόμενος μπορεί να ταυτιστεί.
  • επιδεικνύει ενσυναίσθηση και γνήσια υποστήριξη προς τον καθοδηγούμενο και διασφαλίζει τη μη εξάρτηση του καθοδηγούμενου.
  • διασφαλίζει ότι έχει δημιουργηθεί το απαιτούμενο επίπεδο εμπιστοσύνης, αναγνωρίζει/εργάζεται αποτελεσματικά με τη συναισθηματική κατάσταση του μαθητευόμενου.
  • προσαρμόζει τη γλώσσα/συμπεριφορά ώστε να προσαρμόζεται στο στυλ του μαθητευόμενου διατηρώντας τα στοιχεία του εαυτού του

Ικανότητα 5: Ενεργοποίηση της διορατικότητας και της μάθησης
Ο μέντορας συνεργάζεται με τον καθοδηγούμενο για να επιτύχει διορατικότητα και μάθηση, για παράδειγμα:

  • επιδεικνύει στην καθοδήγηση την πεποίθησή του/της ότι οι άλλοι μαθαίνουν καλύτερα για τον εαυτό τους, ελέγχει την κατάλληλη κατανόηση των βασικών θεμάτων
  • χρησιμοποιεί στυλ ενεργητικής ακρόασης και διάφορες τεχνικές ερωτήσεων, εξηγεί τις αρχές της αποτελεσματικής υποβολής ερωτήσεων και τα πιθανά εμπόδια στην αποτελεσματική ακρόαση και προσέχει τον τόνο καθώς και το σαφές περιεχόμενο της επικοινωνίας
  • προσφέρει τις δικές του απόψεις/ιδέες με τρόπο που επιτρέπει στον μαθητευόμενο να επιλέξει αν θα συνεργαστεί μαζί του/της ή όχι.
  • εντοπίζει μοτίβα σκέψης του μαθητευόμενου, δίνει τη δυνατότητα στον μαθητευόμενο να κάνει συνδέσεις μεταξύ των συναισθημάτων και της απόδοσής του
  • χρησιμοποιεί ανατροφοδότηση/πρόκληση για να βοηθήσει τον μαθητευόμενο να αποκτήσει διαφορετικές προοπτικές, διατηρώντας παράλληλα τη σχέση και την ευθύνη για τη δράση και παραμένει αμερόληπτος όταν ενθαρρύνει τον μαθητευόμενο να εξετάσει εναλλακτικές λύσεις
  • προσφέρει ανατροφοδότηση σε στυλ που είναι χρήσιμο για τον μαθητευόμενο, χρησιμοποιεί τις αξιολογήσεις για να εμβαθύνει την κατανόηση και τη δέσμευση για δράση

Ικανότητα 6: Προσανατολισμός στα αποτελέσματα και στη δράση
Ο μέντορας επιδεικνύει προσέγγιση και χρησιμοποιεί δεξιότητες για να υποστηρίξει τον πελάτη να κάνει τις επιθυμητές αλλαγές. Αυτός/αυτή:

  • βοηθά τον καθοδηγούμενο να αποσαφηνίσει τα επιθυμητά αποτελέσματα και να θέσει τους κατάλληλους στόχους, διασφαλίζει τη συμφωνία μεταξύ των στόχων του καθοδηγούμενου/του πλαισίου στο οποίο βρίσκεται και βοηθά τον καθοδηγούμενο να σχεδιάσει τις ενέργειές του, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης υποστήριξης, των πόρων και των έκτακτων αναγκών.
  • εμπλέκει τον καθοδηγούμενο να διερευνήσει ένα εύρος επιλογών για την επίτευξη των στόχων και διασφαλίζει ότι ο καθοδηγούμενος επιλέγει λύσεις
  • κρατά τις κατάλληλες σημειώσεις για να παρακολουθεί/επανεξετάζει την πρόοδο με τον μαθητευόμενο
  • διασφαλίζει ότι ο μαθητευόμενος φεύγει από τη συνεδρία με τη δυνατότητα να προχωρήσει περαιτέρω στη δική του ανάπτυξη.
  • βοηθά τον καθοδηγούμενο να αναπτύξει δράσεις που ταιριάζουν καλύτερα στις προσωπικές προτιμήσεις του καθοδηγούμενου, να εντοπίσει πιθανά εμπόδια στην εφαρμογή των δράσεων
  • διασφαλίζει ότι ο μαθητευόμενος αναλαμβάνει την ευθύνη για τις δικές του αποφάσεις, ενέργειες και μαθησιακή προσέγγιση
  • επανεξετάζει με τον καθοδηγούμενο την πρόοδο και την επίτευξη των αποτελεσμάτων/στόχων και αναθεωρεί ανάλογα με την περίπτωση

Ικανότητα 7: Διαχείριση τεχνικών καθοδήγησης
Ο καθοδηγητής εφαρμόζει μοντέλα και εργαλεία, τεχνικές και ιδέες πέραν των βασικών δεξιοτήτων επικοινωνίας προκειμένου να επιφέρει διορατικότητα και μάθηση. Ο καθοδηγητής:

  • αναπτύσσει ένα συνεκτικό μοντέλο καθοδήγησης και χρησιμοποιεί μοντέλα και προσεγγίσεις από το περιβάλλον του καθοδηγούμενου.
  • χρησιμοποιεί διάφορα καθιερωμένα εργαλεία και τεχνικές για να βοηθήσει τον μαθητευόμενο να εργαστεί προς την κατεύθυνση των αποτελεσμάτων.

Ικανότητα 8: Αξιολόγηση
Ο μέντορας συλλέγει πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της πρακτικής του και συμβάλλει στην καθιέρωση μιας κουλτούρας αξιολόγησης των αποτελεσμάτων. Αυτός/αυτή:

  • καθιερώνει αυστηρές διαδικασίες αξιολόγησης με τους μαθητευόμενους/ και κάθε άλλο εμπλεκόμενο φορέα
  • έχει τις δικές του διαδικασίες για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας ως μέντορας και ασκεί κριτική σε διαφορετικές προσεγγίσεις για την αξιολόγηση της καθοδήγησης.
  • παρακολουθεί και προβληματίζεται σχετικά με την αποτελεσματικότητα της όλης διαδικασίας και αξιολογεί τα αποτελέσματα με τους ενδιαφερόμενους/ και τα ενδιαφερόμενα μέρη
  • ζητά ανατροφοδότηση από τον καθοδηγούμενο σχετικά με την καθοδήγηση,
  • δέχεται ανατροφοδότηση με εποικοδομητικό τρόπο

3. Παράδειγμα

Για να μπορέσει να συγκεκριμενοποιήσει την ιδέα της κας Νταϊάνας “Διακοπές σε βιολογικό αγρόκτημα”, η μέντορας, η κα Σόφη, προσφέρει στην κα Νταϊάνα να παρουσιάσει τις αρχικές σκέψεις, ιδέες και στόχους της. Η μέντορας ακούει προσεκτικά, κάνει ερωτήσεις και συνεισφέρει ιδέες και προτάσεις, τις οποίες συζητά μαζί με την κα Νταϊάνα για να ενθαρρύνει την ανάπτυξη περαιτέρω ιδεών. Η κα Νταϊάνα αξιολογεί τις προτάσεις της καθοδηγήτριας – σίγουρα θα υιοθετήσει κάποιες καλές ιδέες, περισσότερες λεπτομέρειες θα διαφανούν στη συνεχιζόμενη διαδικασία καθοδήγησης, η οποία εξελίσσεται εποικοδομητικά.

4. Οφέλη και δυνητικός αντίκτυπος

Τα οφέλη και ο αντίκτυπος που μπορεί να έχετε από την εφαρμογή της κατευθυντήριας γραμμής είναι:

Για τον καθοδηγητή Για τον καθοδηγούμενο
  • Γνωρίζει ποιες ικανότητες καθοδήγησης απαιτούνται
  • γνωρίζει ποιες υποστηρικτικές υπηρεσίες προσφέρονται στην καθοδήγηση
  • Γνωρίζει ποιες εργασίες και υποστηρικτικές υπηρεσίες πρέπει να παρασχεθούν
  • γνωρίζει ότι η καθοδήγηση είναι μια κοινή εποικοδομητική διαδικασία

5. Ερωτηματολόγιο αυτοαξιολόγησης