Τα αγροκτήματα, τα εκπαιδευτικά αγροκτήματα και ο αγροτουρισμός τείνουν να αναπτύσσουν πιο βιώσιμες τεχνικές που έχουν θετικό αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα, το τοπίο και τους φυσικούς πόρους. Υπό αυτή την έννοια, αποτελούν μια ευκαιρία για τη μείωση των αρνητικών εξωτερικών επιδράσεων της γεωργίας στο περιβάλλον, αν και οι επιδόσεις τους από οικονομική άποψη είναι χαμηλότερες από εκείνες των παραδοσιακών μορφών αγροτουρισμού. Η βιωσιμότητά τους μπορεί να θεωρηθεί ως το αποτέλεσμα της διαδικασίας διαφοροποίησης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων προς την ανάπτυξη δραστηριοτήτων παροχής υπηρεσιών με βάση το περιβάλλον.

2.1 Τρόφιμα και διαφοροποίηση

Η γεωργία είναι βιώσιμη όταν παράγει τρόφιμα και πρώτες ύλες χωρίς να υπερβαίνει τα όρια του πλανήτη, διατηρώντας τις οικοσυστημικές υπηρεσίες από τις οποίες εξαρτάται, όπως τα γόνιμα εδάφη, η διαθεσιμότητα γλυκού νερού και η διατήρηση των οικοτόπων και των ειδών.

Η νέα γεωργική επανάσταση βασίζεται σε τρεις βασικές αρχές: μετατροπή των γεωργικών πρακτικών προς την κατεύθυνση του μεγαλύτερου σεβασμού των φυσικών κύκλων των αγρο-οικοσυστημάτων – προστασία και αύξηση των περιοχών υψηλής φυσικότητας, λειτουργικών για τη διατήρηση και αύξηση της βιοποικιλότητας – και μείωση της χρήσης συνθετικών χημικών ουσιών μέσω της διάδοσης γεωργικών πρακτικών που δεν απαιτούν τη χρήση φυτοφαρμάκων, χημικών λιπασμάτων και αντιβιοτικών.

Ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι η επιλογή της πολυκαλλιέργειας αντί της μονοκαλλιέργειας, που παράγει λιγότερα απόβλητα και μειώνει την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων:

• Χρησιμοποιήστε ποικιλίες και φυλές που είναι καλά προσαρμοσμένες στις τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες, αντί της αναπαραγωγής για μέγιστη παραγωγικότητα και αποθήκευση (εις βάρος της αντοχής και της γεύσης).
• Εναλλαγή καλλιεργειών και βόσκησης. Χρησιμοποιήστε συγκαλλιέργεια φυτών και φυσικά λιπάσματα για να διατηρήσετε το έδαφος μόνιμα γόνιμο και να αποτρέψετε την απώλεια του ανώτερου στρώματος του εδάφους. Μην αφήνετε κανένα τμήμα του εδάφους να χάσει αναντικατάστατη ποσότητα θρεπτικών στοιχείων.
• Διατηρήστε φυτά και ζώα που επωφελούνται έμμεσα από τη σταθερότητα και την παραγωγικότητα της εκμετάλλευσης.
• Κρατήστε ζώα και καλλιέργειες μαζί και καθιερώστε μια αμοιβαία επωφελή σχέση μεταξύ τους.

Tα βιολογικά και φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα σας θα δημιουργήσουν μια προστιθέμενη αξία στην ποιότητα των προϊόντων σας που θα γίνουν πιο εμπορεύσιμα για συγκεκριμένους στόχους πελατών. Θα πρέπει να ακολουθήσετε τις υποδείξεις της ευρωπαϊκής στρατηγικής “FARM TO FORK” και τις πολιτικές βραχείας εφοδιαστικής αλυσίδας που σας επιτρέπουν να αναπτύξετε και να παράγετε πιο βιώσιμα προϊόντα και τρόφιμα.

2.2 Απόβλητα

Για να είμαστε βιώσιμοι, μια απαραίτητη ενέργεια είναι η μείωση των αποβλήτων όσο το δυνατόν περισσότερο. Για να γίνει αυτό, είναι χρήσιμο να σκεφτούμε και να χρησιμοποιήσουμε τα 3R: μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση. Μέσω αυτής της προσέγγισης, δεν υπάρχει μόνο το όφελος της βιωσιμότητας, αλλά και μεγάλη εξοικονόμηση υλικών.

• Εξετάστε κάθε σκουπίδι και απόβλητο που παράγει η επιχείρησή σας και αναρωτηθείτε: “Τι άλλο θα μπορούσα να κάνω με αυτό;”
• Αν δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα με αυτό, σκεφτείτε πώς μπορεί να το χρησιμοποιήσει κάποιος άλλος στην κοινότητα. Να είστε δημιουργικοί.

Το πλαστικό είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της εποχής μας: ανησυχητικές έρευνες μας λένε ότι με αυτούς τους ρυθμούς σύντομα θα έχουμε περισσότερο πλαστικό στις θάλασσες και τους ωκεανούς από ό,τι ψάρια. Το να πούμε αντίο στις συσκευασίες μιας χρήσης είναι ένα ουσιαστικό βήμα για κάθε πράσινο ξενοδοχείο. Απαλλαγείτε από τις συσκευασίες μιας χρήσης για μέλι, μαρμελάδα, ζάχαρη, δημητριακά, γιαούρτι κ.λπ. και αντικαταστήστε τις με γυάλινα δοχεία. Επιλέξτε επαναχρησιμοποιούμενα, επιστρεφόμενα δοχεία και χύμα, μη συσκευασμένα προϊόντα, αποφεύγοντας έτσι την περιττή παραγωγή αποβλήτων. Ακόμη και στα μπάνια, προτιμήστε τους διανομείς αντί για προϊόντα μιας δόσης.

Η σπατάλη νερού είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα του πλανήτη, αλλά ο καθένας μας μπορεί να ξεκινήσει υιοθετώντας μια σειρά από συμπεριφορές για να προσπαθήσει να εξοικονομήσει όσο το δυνατόν περισσότερο νερό. Υπάρχουν πολλοί μικροί αλλά αποτελεσματικοί τρόποι για να μειώσετε τη σπατάλη νερού, για παράδειγμα, συλλέγοντας και επαναχρησιμοποιώντας το νερό της βροχής. Χάρη σε απλές επεξεργασίες καθαρισμού, μπορείτε να το επαναχρησιμοποιήσετε για την άρδευση (λαχανόκηπων) ή για το καζανάκι της τουαλέτας.

2.3 Καινοτομία και τεχνολογία

Μια θεμελιώδης ώθηση για τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας προς την κατεύθυνση της αειφορίας μπορεί να προέλθει από τις νέες τεχνολογίες αλλά και από την εξέλιξη των αναγεννητικών γεωργικών πρακτικών. Προς αυτή ακριβώς την κατεύθυνση κινείται η Γεωργία 4, η οποία γεννήθηκε πάνω στο κύμα καινοτομιών που είχαν εισαχθεί προηγουμένως σε άλλους παραγωγικούς τομείς, όπως η μεταποίηση και η βιομηχανία. Και στην περίπτωση της γεωργίας, λοιπόν, πρόκειται για τη χρήση νέων τεχνολογιών, όπως η ψηφιοποίηση των διαδικασιών, το Διαδίκτυο των πραγμάτων, ο γεωεντοπισμός και η σύνδεση με το Διαδίκτυο. Η βέλτιστη αξιοποίηση αυτών των εργαλείων οδηγεί στη γεωργία ακριβείας, η οποία καθιστά δυνατή τη χρήση έκτακτων μεθόδων καλλιέργειας και φροντίδας των φυτών ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του εδάφους και των περιοχών στις οποίες βρίσκονται, βελτιστοποιώντας την κατανάλωση ενέργειας, εξορθολογίζοντας τη χρήση νερού και λιπασμάτων ακόμη και σύμφωνα με τις καιρικές συνθήκες σε πραγματικό χρόνο.

2.4 Εξοικονόμηση ενέργειας

Τα αγροκτήματα και οι αγροτουρισμοί είναι ιδιαίτερα κατάλληλοι για να χρησιμοποιήσουν για την παραγωγή ενέργειας, λύσεις που εκμεταλλεύονται οικολογικές και ανανεώσιμες πηγές με μεγάλο πλεονέκτημα (έξυπνη απληστία).

Σε γενικές γραμμές, ένας αγροτουρισμός είναι ένα συγκρότημα που όχι μόνο παρέχει αυτοπαραγόμενα βιολογικά προϊόντα, αλλά αποτελεί πραγματική εγκατάσταση διαμονής με υπηρεσίες εστίασης. Ένα τέτοιο σύστημα αναπτύσσει υψηλή κατανάλωση ενέργειας. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα καθιστούν δυνατή την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με την αξιοποίηση της θερμότητας του ήλιου, γεγονός που αποτελεί πραγματική βοήθεια για το περιβάλλον. Η δυνατότητα χρήσης καθαρής ενέργειας είναι επομένως συνώνυμη με την οικολογική, όπως και τα προϊόντα μέσα σε μια αγροικία.

Προφανώς, ένα φωτοβολταϊκό σύστημα είναι η ιδανική λύση για κάθε τύπο ιδιοκτησίας, αλλά ειδικά ο αγροτουρισμός μπορεί πραγματικά να αποκομίσει πολλά οφέλη, όχι μόνο από ενεργειακή άποψη, αλλά και από άποψη εταιρικής εικόνας. Εάν μια δραστηριότητα που παρουσιάζεται στον καταναλωτή ως παραγωγός που προσέχει την ποιότητα, την προστασία του περιβάλλοντος και τη χρήση αποκλειστικά βιολογικών προϊόντων, προσθέσει επίσης προσοχή στην περιβαλλοντικά βιώσιμη ενέργεια, το πιθανότερο είναι να κάνει ένα κβαντικό άλμα όσον αφορά την εικόνα της.

Προκειμένου να βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση, ο αγροτουρισμός μπορεί να επιλέξει διαφορετικούς τύπους συστημάτων λαμβάνοντας υπόψη την πραγματική κατανάλωση, την τοποθεσία και τον διαθέσιμο χώρο. Προφανώς, τα πάντα δεσμεύονται επίσης από τη διαθέσιμη επιφάνεια, λαμβάνοντας υπόψη ότι χώροι όπως οι αχυρώνες, τα εστιατόρια και οι στάβλοι μπορούν να αξιοποιηθούν για το σκοπό αυτό.

Για τη στήριξη αυτής της μετάβασης, το ιταλικό Υπουργείο Γεωργίας έχει διαθέσει 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ για το μέτρο “αγροηλεκτρικό πάρκο” που περιλαμβάνεται στην αποστολή “Πράσινη επανάσταση και οικολογική μετάβαση”, συνιστώσα “Κυκλική οικονομία και βιώσιμη γεωργία”, και αποσκοπεί στη στήριξη επενδύσεων σε δομές παραγωγής στον γεωργικό, κτηνοτροφικό και αγροβιομηχανικό τομέα,

την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας για την παραγωγή ζεστού νερού και συνεπώς, τη δυνατότητα χρήσης της οικολογικής ενέργειας και για θέρμανση κατά τους ψυχρότερους μήνες, καθιστώντας έναν ολοκληρωμένο οικολογικό αγροτουρισμό.